Foto's van internet plukken en gebruiken; Hoe heurt het eigenlijk?

Stel; je schrijft een blog, hebt een (facebook) handeltje in sieraden, een informatiesite over Ibiza, of gewoon een leuk social media pagina....Dan heb je plaatjes nodig... Die moet je dus zelf maken, kopen of, met toestemming gebruiken en niet zomaar van het internet vissen.

In het vorige blog vertelde ik dat ik er gloeiend bij was en €1129 aan schadevergoeding lichter werd, doordat ik zonder toestemming andermans plaatje op mijn instagram had gezet. Ja, ik was onwetend (want anders laat ik die flauwe grap echt niet 2 jaar op mijn insta account staan) en dat was niet handig van me. Ik heb die drol geslikt en ervan geleerd. Was alleen een beetje dure les.

Een greep uit de jullie vele reacties en persoonlijke berichtjes: “Ik heb het van Pinterest, daar is dat toch ook voor?” “Maar ik heb er geen zakelijk belang bij, dus dan geldt het niet voor mij” “Ik gebruik gewoon halve foto’s, of gooi er een filtertje overheen” dus dan kan het wel....
Blijkbaar voelen sommige van jullie nattigheid en willen weten of ze zich ook op glad ijs begeven, maar ik had er niet direct antwoord op, dus zocht het uit voor dit beloofde blog!

Laat ik vooropstellen dat ik geen jurist ben! (Want dan maakte ik vast geen kleding, en was het vast ook nooit gebeurd) Maar omdat ik zelf “de Sjaak” was ben ik even één en ander gaan uitzoeken. Ik deel natuurlijk geen halve-waarheid informatie; dus wat hieronder staat is wel écht juridisch onderlegd. Google bracht mij bij www.charlotteslaw.nl Kak! Waarom had ik deze geweldige vrouw niet eerder ontdekt? Al was het mijn mosterd na de maaltijd, in ruil voor een kopje met iets lekkers nam ik gretig waardevolle informatie van juriste Charlotte Meindersma tot mij voor den toekomst. (Mocht je na het lezen van dit blog alleen nog maar méér vragen hebben gekregen, dan adviseer ik je Charlotte’s oploskoffie!)

Lees dus verder want dit blog is ook voor jou!

Eerst even iets over copyright ofwel auteursrecht:
Het is niets meer dan het recht om te bepalen hoe, waar en wanneer het creatief litterair-, beeldend-, muzikaal werk wordt gepubliceerd. Wordt het werk zonder toestemming gebruikt? En wordt hierdoor schade geleden? Dan kan de maker een schadevergoeding eisen. Copyright verkrijg je automatisch, daar hoef je niets voor vast te leggen.

Nu je dit weet, kun je regel één meteen al bij jezelf toepassen; Heb jij de foto niet gemaakt, en heb je de fotograaf niet om toestemming gevraagd? Dan mag je hem niet gebruiken!

Toestemming vragen:
Het is eigenlijk heel simpel. Weet je wie de fotograaf is? Vraag of je de foto mag gebruiken (bewaar de toezegging!) Dit kan vaak direct al op Facebook of Instagram; handig, want zo ziet de fotograaf meteen wie je bent! Staat er iemand op de foto? Dan heb je ook nog te maken met portretrecht, en dus vraag je ook de afgebeelde persoon om toestemming! Vervolgens is naamsvermelding of een tag een must, wel zo aardig! Weet je niet wie de fotograaf is, en heb je gezocht tot je een ons weegt? #photographerunknown is geen optie! Gebruik de foto dan toch maar niet! Je kunt ook ingewikkeld doen ; raadpleeg dan http://fotoanoniem.nl/ doorloop de procedure, en betaal het bedrag in de prijslijst. Deze prijslijst wordt overigens vaak gehanteerd wanneer het op een schadevergoeding wordt geëist.

Misverstanden en smoesjes bij inbreuk op auteursrecht;

“Ik heb er geen zakelijk belang bij, dus dan geldt het niet voor mij”
Not! Persoonlijk of zakelijk bedrijf of stichting ; het maakt niets uit! Misbruik is misbruik!

"Ik vond het op internet, dus is het vrij voor iedereen" 
Nooit! Diegene waar jij het “ gevonden” hebt heeft misschien wel een licentie, dat kun je helemaal niet zien. Internetvondsten bestaan niet ;-) Iets downloaden en uploaden zonder toestemming mag niet. 

"Iedereen doet het dus zal het wel mogen”
Totdat er klappen vallen, en geloof me; die komen écht onverwachts! En voor het feit dat je niet op de hoogte was van de regels, zal geen rechter buigen.

"Ik heb iedereen getagt"!
Aardig van je! En als het misbruik aan het licht komt, levert het je het een minder hoge schadevergoeding op (uit eigen ervaring) maar het zorgt niet voor toestemming! Sterker nog, je maakt misschien wel slapende honden wakker! In mijn ogen de meest gemaakte fout op instagram. Ik heb het een bekende influencer en fotografe onlangs horen zeggen in een Q&A op instastories; “je moet wel even het account taggen, dan is het goed” Niet dus! Hier dus ook toestemming vragen!

"Ik verbouw de foto gewoon een beetje"
Het verminken van foto’s levert alleen maar meer schadevergoeding op! Niet handig dus om te verknippen, filteren, spiegelen etc. Je “verkracht” hiermee het origineel, en beledigt de maker.

"Ik heb het van Pinterest, en daar is Pinterest toch voor"?
Ja, klopt! Zolang het op pinterest blijft! Repinnen op pinterest mag dus! Maar afbeeldingen mag je daarbuiten niet gebruiken (zie de voorwaarden van pinterest) Dus vergeet de hashtags als #inspiration ; #frompinterest #forinspirationonly ! Zoek de bron op (er is vaak een directe link naar het plaatje) en vraag toestemming!

Hoe zit het dan met : regrammen, sharen, re-tweeten ?
Als er op het socaiale medium knoppen worden weergeven om inhoud te delen, mag het!! Maar instgram heeft zo’n knop niet mensen! (nu alleen nog in instastories) en het gebruiken van een regram app is handig, maar hiermee verkrijg je nog geen toestemming! Een snapshot maken , om vervolgens zelf op je instagram te zetten is dus regelrechte inbreuk! Dus hier moet je weer toestemming vragen! Check of diegene waar je de foto vond, ook de eigenaar van de foto is! Zo niet? Zoek verder!

En linken of embedden dan?
Dat mag dus wel! Je kunt dit toepassen op je site of persoonlijk blog; je haalt de foto er namelijk niet vanaf; en je maakt geen kopie van een afbeelding, maar je verwijst = embed naar een foto. Je download en upload dus niet. Charlotte legt je hier haarfijn uit hoe je dit doet:

Waar vind je dan gratis of rechtenvrije foto’s?
Dan wordt het nu echt tijd voor mij om om te gaan linken! Want ik kan het wiel wel gaan uitvinden, maar Charlotte heeft hier een niet-normaal-complete lijst van gemaakt! Ik zou wel gek zijn als ik je niet als de wiederweerga op koffievisite bij haar zou sturen, om te lezen hoe jij aan gratis plaatjes kan komen!

Gokje wagen?
Dat is natuurlijk aan jou! Als jij denkt dat de maker jouw nooit zal vinden, of er misschien geen werk van het misbruik maakt kun je een gokje wagen. Hou er rekening mee dat niet alleen de fotograaf, maar ook bedrijven als Getty Images, Photoclaim, Copytrack of Permission Machine de jacht kunnen openen ! Zoekmachines vinden álles!  Ik moet eerlijk bekennen dat ik na al deze informatie nogmaals mijn insta ben doorgescrolled. Ook ík dacht dat het taggen wel voldoende was, en heb ook wel eens schuldig gemaakt met “ pinspiration” maar een gewaarschuwd mens....
Niet iedereen heeft de behoefte om hun recht te handhaven, maar ík zou geen risico nemen...je kunt mijn Finse wolvin in schaapskleren zomaar treffen!

Liefs, Cindy
ps. Deze foto van Tes, genomen door mijzelf, is al meer dan 13.000 keer gepint! En ja, die heb ik ook wel eens op (commerciële) accounts voorbij zien komen. Gewoon even beleefd gevraagd om mijn website te vermelden! Of te verwijderen...Zo kan het ook!